Psychoterapia dzieci

     Na początku konsultacje odbywają się z rodzicami,  to oni najlepiej znają swoje dziecko, widzą je na co dzień i obserwują zmiany, które w nim zachodzą.  Ich rozumienie tego, co się dzieje z dzieckiem, hipotezy na temat przyczyn niepokojących zachowań, własne uczucia są kluczowym źródłem informacji do zrozumienia jego stanu. Jeżeli jest to możliwe proponuję wspólne spotkania z obydwojgiem rodziców, co nie  wyklucza  spotkań  indywidualnych z powodu szczególnych okoliczności (nieobecność jednego z rodziców, rozwód). Dopiero po odbyciu spotkań z rodzicami i wspólnych rozmów o teraźniejszości i przeszłości ich dziecka, odbywają się konsultacje z nim samym. Ilość tych spotkań uzależniona jest od wielu czynników, przede wszystkim od złożoności problemu i możliwości jego nazwania, ale zwykle sprowadza się do 2-3 konsultacji. Po nich jest  rozmowa z rodzicami, na której omawiane są konsultacje i proponowane rozwiązania. Każda forma pomocy dziecku wymaga zgody rodziców  i jest to podyktowane troską o efektywność takiej pomocy. Bardzo ważne jest wsparcie zarówno ze strony matki jak i ojca, stąd wymagana jest ich zgoda na rozpoczęcie psychoterapii lub Treningu Zastępowania Agresji bądź Treningu Umiejętności Społecznych

     Psychoterapia dzieci opiera się na połączeniu formy zabawy i rozmowy. Ogromne znaczenie ma uwzględnienie otoczenia dziecka, w praktyce najczęściej rodziców i najbliższych opiekunów. Rodzice szukający pomocy dla dziecka, sami często są w ogromnym niepokoju o swoją pociechę. Często pojawia się lęk przed oceną, poczucie winy, samooskarżenia. Dziecięce trudności nasilają się w przełomowych rozwojowo momentach np. pójście do przedszkola czy szkoły. Wtedy dodatkowo wzmaga się poczucie presji społecznej, ponieważ trudności nie rozgrywają się jedynie w domu, ale oznaczają otrzymywanie niepokojących informacji od opiekunów lub nauczycieli dziecka.

     Decyzja o podjęciu konsultacji ze specjalistą bywa znacznie trudniejsza dla rodziców niż dla samego dziecka. Bardzo często rodzi się silna potrzeba, aby „usunąć” problem jak najszybciej. Warto jednak przyjrzeć się sytuacji dziecka spokojnie i wnikliwie. Z reguły oznacza to potrzebę spotkań z rodzicami, które dają lepszy ogląd w indywidualną sytuację całej rodziny i poprzedzają indywidualną pracę z dzieckiem. Rolą terapeuty jest wspieranie rodziców w rozumieniu procesów zachodzących w dziecku i jego rodzinie, a nie ocenianie. Rodzice, którzy sami  potrafią  skorzystać z pomocy i opiekować się własnymi niepokojami i uczuciami, będą mieli więcej siły oraz uwagi dla dziecka. Przypomina  to  instrukcję  bezpieczeństwa  wydawaną przez  stewardesy w samolotach. Czasami istnieje konieczność nałożenia masek tlenowych wtedy to najpierw rodzic zakłada maskę sobie, a potem dopiero dziecku. Jest to zasadnicza kolejność, jeśli rodzicowi zabraknie tlenu i sił, nie będzie mógł pomóc dziecku. Optymalny rozwój dla dziecka wymagającego terapii daje zarówno praca z samym dzieckiem, jak i współpraca z jego rodzicami.

     W trakcie terapii terapeuta obserwuje lub w uzasadnionych sytuacjach włącza się w swobodną aktywność dziecka, będącą odpowiednikiem wolnych skojarzeń w rozmowie z dorosłym. Obserwując zabawę dziecka i atmosferę emocjonalną, stara się zrozumieć co dziecko chce przekazać otoczeniu. Małe dzieci nie potrafią mówić wprost i nazywać stanów emocjonalnych, w których się znajdują i często komunikują je poprzez swoje zachowania, formę zabawy czy poprzez ciało. Często też wyobrażają sobie zasady rządzące światem w relacje w zupełnie odmienny sposób niż dorośli. Zdarza się , że dzieci nie mogą z różnych względów otrzymać odpowiedzi na wysyłane sygnały, wtedy nasilają zachowania, które mają na celu zwrócenie uwagi rodziców i uzyskanie pomocy. Każde dziecko jest inne, ale można wyodrębnić pewne grupy zachowań, z którymi warto zwrócić się po pomoc do psychoterapeuty:

  • nadpobudliwość, trudności w zachowaniu i utrzymaniu emocji np. napady złości,
  • wzmożona lękowość, wycofanie, moczenie nocne
  • trudności w kontaktach rówieśniczych,
  • fobie szkolne,
  • trudności z rozstawaniem z rodzicami np. u progu przedszkola lub szkoły,
  • trudności w budowaniu trwałych i bezpiecznych więzi – dziecko jest nieufne, ucieka od kontaktu i bliskości,
  • dziecko ma koszmary nocne i trudności ze spaniem,
  • dziecko reaguje chorowaniem lub bólem fizycznym w sytuacjach stresogennych,
  • dziecko przejawia zachowania autoagresywne np. okaleczanie się,
  • odreagowuje stres poprzez jedzenie np. objadanie się, utratę apetytu, zmierza w kierunku anoreksji i bulimii,
  • zaburzenia ze spektrum autyzmu np. zespół Aspergera.

     Psychoterapia ma pomóc dziecku w lepszym radzeniu sobie z ogromnymi wyzwaniami rozwojowymi – radzeniu sobie z rywalizacją i relacjami rówieśniczymi, bezpieczną separacją od rodziców, rozwijaniu własnego indywidualnego potencjału. Nikt nie zastąpi rodziców w ich codziennej miłości i opiece nad dzieckiem. W psychoterapii dzieci terapeuta zawsze potrzebuje współpracy ze strony rodziców, którzy gotowi są do dodatkowej pracy, aby stworzyć dziecku środowisko najbardziej optymalnego rozwoju.

 

dzieci